Tại sao đèn đường màu vàng là câu hỏi quen thuộc mà nhiều người tự hỏi khi di chuyển vào ban đêm. Màu vàng đặc trưng này không chỉ đơn thuần là một lựa chọn thẩm mỹ hay truyền thống, mà là kết quả của sự tính toán khoa học kỹ lưỡng nhằm mang lại hiệu suất phát sáng cực cao và khả năng tối ưu hóa tầm nhìn trong điều kiện thời tiết xấu. Đây là những lý do cốt lõi giúp ánh sáng vàng trở thành tiêu chuẩn đèn đường trong nhiều thập kỷ.
1. Tại sao đèn đường màu vàng?
Lý do đèn đường thường có màu vàng được chia thành hai nhóm chính: Lợi ích về An toàn Giao thông và Hiệu suất Kinh tế trong vận hành.
1.1. Ưu Điểm Thị Giác và An Toàn Giao Thông Tối Đa
Lý do đầu tiên liên quan đến an toàn giao thông và cách mắt người phản ứng với ánh sáng có bước sóng dài vào ban đêm.
1.1.1. Khả Năng Xuyên Sương Mù và Mưa Hiệu Quả
Bước sóng dài hơn: Ánh sáng vàng có bước sóng dài hơn đáng kể so với ánh sáng xanh hoặc trắng lạnh.
Giảm tán xạ theo Quy tắc Rayleigh: Ánh sáng có bước sóng dài ít bị tán xạ (phân tán) bởi các hạt nhỏ lơ lửng trong không khí như hạt nước (sương mù, mưa) hoặc bụi mịn.
Hiệu quả thực tế: Khả năng xuyên thấu tốt giúp người lái xe nhìn xa và rõ hơn, đặc biệt trong điều kiện thời tiết xấu.
1.1.2. Giảm Độ Chói và Tăng Sự Thoải Mái Thị Giác
Độ nhạy cảm của mắt: Mắt người vào ban đêm (thị giác tối) nhạy cảm với dải quang phổ màu xanh lam. Ánh sáng trắng lạnh (giàu thành phần xanh) thường gây ra cảm giác chói lóa (glare) mạnh mẽ.
Ánh sáng dịu nhẹ: Ánh sáng vàng ấm hơn, dịu nhẹ hơn, ít kích thích các tế bào nhạy cảm với ánh sáng mạnh. Điều này giúp người lái xe giảm mỏi mắt và duy trì được khả năng quan sát tốt nhất.
1.2. Hiệu Suất Năng Lượng và Chi Phí Vận Hành Vượt Trội
Lý do thứ hai khiến đèn đường màu vàng phổ biến trong nhiều thập kỷ là hiệu quả kinh tế và vận hành vượt trội của công nghệ đèn Natri.
1.2.1. Hiệu Suất Phát Sáng Tuyệt Đối (Lumen/Watt)
Chuyển đổi năng lượng hiệu quả: Đèn Natri áp suất thấp (LPS) là một trong những nguồn sáng nhân tạo có hiệu suất phát sáng (lumen trên mỗi watt) cao nhất, đôi khi đạt tới 180 lumen/watt.
Tiết kiệm chi phí vận hành: Khả năng tối đa hóa lượng ánh sáng thu được từ mỗi watt điện năng giúp chính quyền địa phương tiết kiệm được chi phí điện năng khổng lồ.
1.2.2. Tuổi Thọ và Chi Phí Bảo Trì Thấp
Tuổi thọ cao: Đèn Natri HPS và LPS có tuổi thọ trung bình từ 18.000 đến 24.000 giờ hoạt động.
Giảm chi phí lao động: Tuổi thọ dài đồng nghĩa với việc ít phải thay thế và sửa chữa, giúp giảm đáng kể chi phí bảo trì và nhân công.
2. So Sánh Với Ánh Sáng Trắng và Xu Hướng Công Nghệ LED
Mặc dù ánh sáng vàng đã trở thành tiêu chuẩn trong quá khứ, công nghệ LED đã tạo ra lựa chọn ánh sáng trắng. Việc so sánh giữa hai loại này giúp ta hiểu rõ hơn về sự dịch chuyển trong chiếu sáng đô thị hiện đại.
2.1. Phân Tích Ưu Nhược Điểm Của Ánh Sáng Vàng và Trắng
Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa ánh sáng vàng (ấm) truyền thống và ánh sáng trắng (lạnh) hiện đại, giúp làm rõ quyết định lựa chọn màu sắc trong chiếu sáng công cộng.
| Tiêu chí | Ánh Sáng Vàng (Ấm, <3000K) | Ánh Sáng Trắng (Lạnh, >4000K) |
| Xuyên Thấu | Rất tốt (ít tán xạ trong sương mù, mưa) | Kém hơn (dễ tán xạ, gây mờ khi thời tiết xấu) |
| Độ Chói (Glare) | Thấp, dịu mắt | Cao, dễ gây chói lóa và mỏi mắt |
| Chất Lượng Hoàn Màu (CRI) | Rất thấp (màu sắc vật thể bị biến đổi) | Rất cao (màu sắc vật thể chân thực) |
| Tác Động Sinh Học | Ít ảnh hưởng, không ức chế Melatonin | Có thể ức chế Melatonin, ảnh hưởng đến nhịp sinh học |
2.2. Xu Hướng Lựa Chọn Công Nghệ LED Trắng Ấm
Xu hướng hiện nay là chuyển sang đèn LED Trắng Ấm (thường từ 2700 K đến 3000 K). Sự lựa chọn này nhằm tận dụng hiệu suất năng lượng và tuổi thọ vượt trội của LED, đồng thời giữ lại các ưu điểm quan trọng của ánh sáng vàng về giảm chói và bảo vệ nhịp sinh học, trong khi vẫn cải thiện Chất lượng hoàn màu (CRI) so với đèn Natri truyền thống.
Tóm lại, để trả lời cho câu hỏi tại sao đèn đường màu vàng, lý do chủ yếu nằm ở sự cân bằng giữa hiệu suất năng lượng cao của công nghệ Natri truyền thống và an toàn thị giác vượt trội trong điều kiện thời tiết xấu. Ngày nay, dù công nghệ LED đang thay thế, các nhà quy hoạch đô thị vẫn chọn giải pháp ánh sáng trắng ấm để duy trì các lợi ích cốt lõi về sự thoải mái thị giác và bảo vệ sức khỏe con người, khẳng định rằng tính thực tế và an toàn luôn là yếu tố quyết định hàng đầu trong hệ thống chiếu sáng công cộng.
NC Lighting là thương hiệu thuộc công ty TNHH cơ điện và chiếu sáng đô thị Việt Nam. Chúng tôi chuyên sản xuất bán các loại thiết bị chiếu sáng như: đèn đường LED, đèn LED cao áp, cột đèn cao áp, cột đèn chiếu sáng, đèn nhà xưởng, đèn pha LED, đèn sân vườn. Ngoài ra còn có các loại đèn trang trí âm nước, đèn âm đất, đèn nấm, đèn LED Panel.